معماری در ایران
دسته: معماریبازدید: 4 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 132 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 185
معماری در ایران بیش از 6000 سال تاریخ پیوسته ، دست كم از 5000 قم تا به امروز، با نمونه های اختصاصی كه در ناحیه پهناوری از سوریه تا شمال هند و مرزهای چین ، قفاز تا زنگبار پراكنده است بناهای ایرانی متنوع است، از كلبههای دهقانی ، قهوه خانه ها، كوشكها تا زیباترین و شاهانه ترین ساختمانهایی كه جهان به خود دیده ، بگذریم از برخی پلهای عظیم و با شكوه ممیز
قیمت فایل فقط 14,200 تومان
معماری در ایران
مقدمه : ملاحظات كلی
معماری در ایران بیش از 6000 سال تاریخ پیوسته ، دست كم از 5000 ق.م تا به امروز، با نمونه های اختصاصی كه در ناحیه پهناوری از سوریه تا شمال هند و مرزهای چین ، قفاز تا زنگبار پراكنده است. بناهای ایرانی متنوع است، از كلبههای دهقانی ، قهوه خانه ها، كوشكها تا زیباترین و شاهانه ترین ساختمانهایی كه جهان به خود دیده ، بگذریم از برخی پلهای عظیم و با شكوه ممیزه معماری ایران در طول تاریخ شكلهای ساده و موقری با آرایشهای غنی است.
معماری آثار تاریخی ایران در وهله اول دارای مفهوم و هدف دینی و خصلت جادویی و دعایی است. طرح راهنما و شكل دهنده نمادگرایی كیهانی بود كه انسان به وسیله آن با نیروهای آسمانی انبازی و پیوند می یافت. این مایه ، كه تمام آسیا در آن معناً شریك بود و حتی در عصر جدید هم دوام یافت، نه تنها به معماری ایران وحدت و استمرار بخشید، بلكه سرچشمه ماهیت عاطفی آن هم بود.
مصالح ساختمانی موجود شكلهای بزرگی را القا می كرد. خاك رس ، كه در نقاط مختلف در دسترس بود، رشد ابتدایی ترین فنون ساختمانی را تشویق كرد- ساختن خشت خام ترا ، كه از گل قالبی تهیه و در آفتاب خشكانده میشود.این شیوه از قدیم در ایران مرسوم بود و هرگز كاملاً متروك نشد. فراوانی گل كاملاً خمیری ، همراه با ملاط آهك هم به تكوین خشت كمك كرد.
نخستین خشتها، با اینكه در آفتاب خشكانده می شدند، وقتی اندود می یافتند ، مصالح ساختمانی بادوامی بودند و در شكلهای ساختمانی متعدد و مهمی مورد استفاده قرار می گرفتند. بی شك ، سنگ و چوب هر دو گاهی به كار می رفت- در بناهای معروف هخامنشی و برای طبقات زیر زمین و پلها- ولی حتی در دوره های پارتی و ساسانی هم استفاده از لاشه سنگ رایجتر بود. چنین سنگی درست مانند آجر با سرعت و با سانی در ساختمان به كار می رود.
ساختمانهای آجری فاقد نماهای تیز و گوشه دار است، حال آنكه ساختمان سنگی معمولاً دارای اثری حاكی از سختی و سنگینی است، ولی در عوض به جرمهای بزرگ و خوش طرح امكان میدهد كه سطح صاف و وسیعشان آماده پذیرش آرایشهایی باشد كه با سنگ مناسب نیست یا حتی غیر ممكن است. شیوه ها همانند مصالح متنوع است و از كلبه های كوچك و سست تا بناهای عالی همچون مقبره الجایتو در سلطانیه، گنبد شمالی مسجد جامع اصفهان و برخی طاقهای استادانه و بادوام را شامل میشود.
برخی عناصر طراحی در معماری ایران بیش از 3000 سال دوام یافت. تكان دهنده ترین جنبه این عناصر تمایل نمایانی به عظمت مقیاسها، بهره گیری هوشمندانه از شكلهای ساده و حجیم، پایداری كاملاً خیره كننده سلیقه های تزیینی، یعنی سردرهای باطاق بلند در فرورفتگی دیوارها، ستونهایی با سرستونهای مشتی و انواع تكراری نقشه و نما بود. در طی اعصار، این عناصر در اقسام بناهایی تكرار شد كه برای منظورهای متفاوت و تحت حمایت سلسله های متعددی از فرمانروایان تكوین یافت. بی شك برخی از قدیمیترین سبكها هنوز باقی است. تالار، كه كه در گورهای صخره ای نزدیك تخت جمشید دیده میشود، در پرستششگاههای ساسانی دوباره پدیدار شد و در اعصار اسلامی اخیر به عنوان ایوان كاخ یا مسجد به كارگرفته شد.
و حتی و معماری قهوه خانه های كنار جاده هم مورد اقتباس قرار گرفت.به همین ترتیب، سقف چهار طاقی كه از ویژگیهای عصر ساسانی است، هنوز در بسیاری از گورستانها و امامزاده های كوچكی به چشم می خورد كه در سراسر ایران پراكنده اند. حتی طاق عظیم تخممرغی تیسفون سرمشقی بود كه اینك در شده بیستم هم ممكن است در یك بنای روستایی تكرار شود. صحن چهار ایوان كه در عصر اشكانی پدید آمده بود، حتی پیش از سده دهم به صورت سبكی جا افتاده و مسلط در آمد. تصویر برجهای خاكی كه سربه آسمان كشیده برای پیوستن با برجهای فلكی تا سده نوزدهم دوام یافت. درحالی كه حیاط اندرون و حوض و مدخل گوشهدار و آرایشهای فراوان خصوصیاتی كهن، ولی هنوز متداول است.
معماری ایران دارای استمراری بوده، كه هر چند بارها بر اثر كشمكشهای داخلی یا هجوم خارجی دستخوش فترت یا انحراف موقتی شده ، با این همه به سبكی دست یافته كه با هیچ سبك دیگری قابل اشتباه نیست. این مطلب، حتی در مواردی هم كه جزئیات براثر ضرورت یا اوضاع و احوال تغییر كرده ، باز درست است. مقیاس همیشه بخوبی درك شده و ماهرانه مورد بهره برداری قرار گرفته، ولو اینكه ایرانیان بر خلاف یونانیان ظاهراً هیچ تحقیق كاملی در مورد نسبتهای تألیفی نداشتند. نتیجه این كه در آنجا ساختمانهای مبتذل وجود ندارد، حتی كلاه فرنگیهای باغها از وقار و عظمتی برخوردار است، اغلب بناهای ایرانی روشن- و حتی گویاست. تركیب جدیت و سادگی شكل موجب ایجاد اندیشه ای آنی میشود، حال آنكه درك آرایش و اغلب نسبتهای دقیق مستلزم ملاحظات بیشتری است.
حجم و نمای اغلب بناها ساده است و از دور روح آرامش و اطمینان را القا میكند. این شیوه سخت مورد تحسن ایرانیان قرار گرفته، بویژه وقتی با هیجانی مهار شده و ناشی از محوطه های وسیع دارای رنگهای غنی و آرایش تودرتو تركیب شده باشد كه بیننده را به سیاحتی فارغ بال فرا می خواند. این تركیب هیجان و آرامش از ویژگیهای تجارب زیبایی شناسی ایرانی است. كتیبه كاری معروف تخت جمشید و كاشیكاری عالی مشهد از لحاظ جزئیات بی نهایت دل انگیز و جذاب است. ولی وقتی در آنها به صورت یك كل بنگریم، جزئیاتشان تحت الشعاع آهنگ فراگیر عظیم خاموششان قرار می گیرد.
یك آرایش دیواری مجلل و ماهرانه، خوشبختانه با ابداعات تازهای در هر عصر تجدید شده است. آرایش معماری تقریباً یكسره تجریدی بود، مگر در مورد برخی تصاویر دیواری و كتیبه های خطاطی و حتی این كتیبه ها هم به خاطر طراحی نابشان سخت چشمگیرند. ولی این آرایش ، در حوزه سبكها، كاربرد مصالح، نوع طرحها، قدرت تبیین، برخورد و خلوص معنوی كاملاً خارق العاده است.
البته، گاه خلاقیت دجار ركود شده؛ تكرار، ریزه كاری افراطی و جزئیات كسل كننده مبین چنین اعصار فقر موقتی است. ولی آجر چینیهای- ساده یا لعابدار- تزیینی دل انگیز و گچبریهای رنگی به شكلهایی دایماً تازه، از زمان قدیم ادامه یافت؛ آجرهای لعابدار- ساده ، نقاشی شده یا كاشی- از سده دوازدهم مورد استفاده قرار گرفته است این عناصر صرفاً تكرار نشده، چون تا سده هجدهم كه مواجه با یك ركود كلی فرهنگی است، شاهد رشد بر مایه همه آنها هستیم.
در بیشتر دوره ها، آرایشها از رنگهای غنی و متنوعی برخوردار است، كه در اعصار اسلامی به یك قوت و هماهنگی بی همتابی دست یافت. این علاقه به رنگ را محیط تقویت می كرد.بیشتر سرزمین ایران در بسیاری از ماههای سال خشك و برهوت است و تنها در بهار است كه ناگهان به گلها آراسته می شود؛ كوهها به پرده های جانداری می مانند، مرغزارها از شكوفه ها پوشیده میشود.
و گلهای مینایی درخشان ته دره ها را فرا می گیرد. بیابان- خشك، نامهربان و هولناك- بر قدر و منزلت باغها می افزاید، كه سرشار از دار و درخت، چشمهها، امنیت و فراوانی است. این رویای بهشت بر همه افكار،همه هنرها و حتی گفتگوی روزمره مستولی است. فراوانی گل و گیاه، كه به صورت نشانه مقدس زندگی و شادمانی در آمده، در هر فرصتی و به شیوه های مختلف مورد بهره برداری قرار گرفته است بنابراین، تلاش برای یافتن راه نگهداری زیبایی گذاری باغ به صورتی پایدار، امری بدیهی بود.
علاوه بر تأثیر اقلیم، مصالح موجود، هدف دینی و فرهنگهای همسایه، بانی هم در رشد معماری نقشی تعیین كننده داشت. ساختن بناهای یادگاری بزرگ هم حق و هم وظیفه فرمانروا بود. داریوش خشایارشا، خسرو دوم، غازان خان، محمود غزنوی، تیمور، شاه عباس، همگی منابع ملی و امكانات خودشان را صرف ساختمان كردند. وزیران هم در ایجاد بسیاری از بناهای تاریخی دخیل بودند: نظام الملك و رقیبش تاج الملك بانی مساجد معروف اصفهان و مدرسه بغداد در سده پنجم و یازدهم بودند و هر دو اظهارات معقولی در فواید نیرومند و مستحكم دارند. به همین ترتیب در سده هفتم / چهاردهم رشید الدین و رقیبش تاج الدین علی شاه در تبریز و سلطانیه بناهای عظیمی ایجاد كردند.
فرمانروایان محلی ، بازرگانان و افراد بشر دوست- كه در میانشان زنان كم نبودند- برای ایجاد كاروانسراها، پلها، بازارها، كتابخانه ها ، مقبره ها و باغها بانیان سخاوتمندی بودند. ساختمانهای معروفشان بناهای شخصی بودند و مبین قدرت، شخصیت، رقابت، ذوق و مقام آنان. بنابراین از كشف نقش مهمی كه آرامگاهها در معماری ایران داشته اند نباید در شگفت شد، نقشی چنان حیاتی كه گاه نخستین كارفرمانروا پس از بر تخت نشستن، اقدام به ساختن آرامگاهش بود، شاید در مقام كاری برای اثبات جاودانگی.
خود چشم انداز هم - كوههای عظیم برفپوش- دره هایی به پهناوری یك ایالت، جلگه های پهن درخشان- مستلزم ایجاد بناهایی متناسب با آن شكوه و عظمت است. در یك چنین مجموعه ای، كه نبام های معمولی در برابرش ناچیز مینماید، تمایل به استفاده جسورانه از مقیاس ناگزیر بود. خصلت حیرت انگیز جهان طبیعی باز هم دلالتهای دیگری عرضه می كرد: جهان آسمانی و برین برای مردم باختر آسیا واقعیتی اولی است. باران زندگی بخش و نیروی سودمند خورشید از آنجا ناشی میشود. نظم خدشه ناپذیر صورتهای فلكی حاكی از جهان برنامه داری با حركت منظم و نقاط ثابت بود، كه وقت را نشان می داد، مسافت و جهت را معلوم می ساخت و مستعد تأمل و تفكر ریاضی بود. انسان همیشه از وابستگیاش به نیروهای آسمانی آگاه و هدف نهاییاش دست یافتن به پیوند با نیروهای متعالی بود، از طریق حرمت، اطاعت و مشاركت. این كار احساس ضرورت دایمی و نیرومندی را ایجاد می كرد.
وظیفه دایم معماری پر كردن شكاف هولناك میان دو دنیای خاكی و افلاكی به هر دو صورت طبیعی و نمادی است به وسیله بناهایی كه سر به آسمان می سایند. در اعصار بعدی گنبد آسمان با گنبدهای عظیم مورد تقلید قرار گرفت، كه پیوسته امكان عبادتی جادویی رابرای تقاضای نعمت، بركت و قدرت فراهم می ساخت. بنابر كهن ترین اسطوره، كه در آثار سومری بر جای مانده، نخستین كار آفرینش، بر آوردن كوهها از میان را در زیر پای خویش واگذارد و پیوندی نزدیك با نیروهای آسمانی به دست آورد. كوه- كه با همه بلندی اش استواری است- دسترسی به بالا را نوید می دهد و «جایگاهی است كه در آن موجودات فوق بشری نمایان میشود.»
نوع فایل: word
سایز:132 KB
تعداد صفحه:185
قیمت فایل فقط 14,200 تومان
برچسب ها : معماری در ایران , معماری در ایران , معماری , معماری ایرانی , مصالح ساختمانی , آرایشهای غنی , خشت خام ترا , سنگ و چوب , طراحی در معماری , ساسانی , آجر چینیها , تحقیق , جزوه , مقاله , پایان نامه , پروژه , دانلود تحقیق , دانلود جزوه , پروژه , پژوهش , مقاله , جزوه , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود جزوه , دانلود تحقیق