loading...
دانلود تحقیق و مقاله
محمد غفوری تبار بازدید : 86 شنبه 24 مهر 1395 نظرات (0)

 

پاورپوینت مسجد جامع اردستان

 

پاورپوینت مسجد جامع اردستان دسته: معماری
بازدید: 43 بار
فرمت فایل: ppt
حجم فایل: 650 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 29

پروژه مسجد جامع اردستان در یک فایل29 اسلایدی پاورپوینت

قیمت فایل فقط 4,500 تومان

خرید

بنای مسجد جامع اردستان در مرکز محله محال اردستان واقع شده و از کهن ‌ترین مساجد ایران است که براساس بررسی های صورت گرفته بنای اولیه آن ، مربوط به قرون اولیه اسلامی است و در دوره سلجوقی تجدید بنا و در دوره های دیگر، بخش‌های مختلفی به آن اضافه شده است. براساس بررسی‌های باستان ‌شناسی، مسجد جامع اولیه اردستان، بین اواخر قرن دوم هجری تا نیمه اول قرن چهارم هجری، بر روی بقایای ساختمان‌های بزرگ خشتی ـ احتمالاً از دوره ساسانی ـ ساخته شده است. در نیمه دوم قرن ششم هجری، با تخریب بخشی از شبستان جنوبی مسجد اولیه، گنبدخانه کنونی بنیاد شده و چندی بعد از آن، ایوان جنوبی و رواق‌های متصل به آن ساخته شده‌اند. 

مسجد اولیه با نقشه شبستانی ستون دار، دارای صحن مرکزی تقریباً به اندازه صحن فعلی شبستان‌های ستوندار در چهار جانب صحن، دیوار خشتی محصور کننده و سردر بوده است. شبستان‌های جنوبی و شمالی مسجد دارای پنج دهانه عریض به طرف صحن و سه چشمه عمق و شبستان‌های خاوری و باختری دارای شش دهانه کم عرض‌تر به طرف صحن و دو چشمه عمق بوده‌اند. از نقطه نظر ساختمانی، ستون‌ها دارای تفاوت‌های مشخصی بوده‌اند که به نظر می‌آید به خاطر وجود دوره های مختلف ساختمانی باشد. در گوشه شمال باختری مسجد، ساختمان کوچک و مجزایی ـ در فصل مشترک مسجد و مدرسه ـ قرار دارد که نمازخانه‌ای هم زمان با مسجد اولیه بوده است.

بنای کنونی مسجد با طرح چهار ایوانی در کنار بناهای قدیمی دیگری چون حسینیه، آب انبار، مدرسه علمیه، کاروان سرا و بازارچه قرار گرفته و مشتمل بر سردر، صحن، ایوان‌های چهارگانه، گنبدخانه، شبستان‌های متعدد، رواق، بخش‌های زیرزمینی و کتیبه های تاریخی و تزیینات نفیس است.

صحن مسجد به ابعاد 84/20×10/25 متر با ایوان‌ها و غرفه های دو طبقه در برگرفته شده است. ایوان جنوبی صحن با طاق گهواره‌ای و تزیینات بسیار زیبای گچ بری و آجرکاری و کتیبه نفیس و تاریخی مربوط به دوره سلجوقی مهمترین ایوان مسجد است. متأسفانه قسمت عمده تزیینات ایوان فروریخته، با این حال، کتیبه تاریخی آن تقریباً سالم باقی مانده است.

قیمت فایل فقط 4,500 تومان

خرید

برچسب ها : پاورپوینت مسجد جامع اردستان , پاورپوینت مسجد جامع اردستان , مسجد جامع اردستان , پروژه مسجد جامع اردستان , مسجد اردستان , مسجد , اردستان , جامع اردستان

محمد غفوری تبار بازدید : 212 شنبه 24 مهر 1395 نظرات (0)

پاورپوینت مسجدجامع ساوه

پاورپوینت مسجدجامع ساوه دسته: معماری
بازدید: 18 بار
فرمت فایل: ppt
حجم فایل: 462 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 20

پروژه ای درمورد مسجد جامع ساوه که در یک پاورپوینت ساخته شده و شامل 20 اسلاید می باشد

قیمت فایل فقط 3,000 تومان

خرید

مناره مسجد جامع

در بیرون از مسجد فعلی در گوشه شبستان شمالی مسجد مناره ای به ارتفاع

حدود14 متر وجود دارد که تماما از اجرساخته شده ودر سه جهت جنوبی وشرق وغرب ان تزیینات اجری وکتیبه های اجری وجود دارد. درصورت بررسی باستان شناسانه درباغ شمالی  می توان ارتباط صحیح ومنطقی این مناره را با مسجد مشخص ساخت.

کتیبه های دور منار

در قسمت پایین منار جمله«لا نبی بعد محمد»سه بار به خط کوفی

بنائی با اجر نوشته شده است.

درزیر حاشیه دو کتیبه ای وجود داشته که به خط ثلث بوده است.

روی این کتیبه احتمالا نام سازنده منار را نوشته بوده اند مکه در حال حاضر فقط کلمه«بسعی» روی منار باقی مانده است.برروی حاشیه دوم منار کتیبه ای به خط کوفی وبا اجر که روی ان جملات زیر نوشته شده است وجود دارد:                     بسم الله الرحمن الرحیم...  {غیاث الدنیا والدین ابی شجاع محمد ابن ملکشاه سنه اربع وخمسائه

تاریخ روی منار 504 هجری را نشان می دهد.

تزیینات گچی
گنبد ودیواره مسجد

قدیمی ترین اثر باقی مانده از تزیین گچ در گنبدخانه تزیینی است که در پایین دیواره ورودی سمت چپ مشاهده می گردد که احتمالا

مربوط به گنبد خانه قرن پنجم است. این تزیین سطوح دیواره داخلی وپایه های گنبد را می پوشانده ودارای نقش گل وبوته ونقوش هندسی تکراری است.

بخشی از محراب دوره صفوی

—اساسا گچ به عنوان عنصری شکل پذیر کاربرد وسیعی در بنا های تاریخی خصوصا تزیین مساجد داشته است به همین دلیل مسجد جامع ساوه نیز از این ماده در سطح گسترده ای در بخش های مختلف شامل گنبد خانه اصلی وشبستان های جبهه جنوبی استفاده گردیده واثاربدیعی به وجود امده است. 

قیمت فایل فقط 3,000 تومان

خرید

برچسب ها : پاورپوینت مسجدجامع ساوه , پاورپوینت مسجدجامع ساوه , مسجدجامع ساوه , پروژه مسجدجامع ساوه , مسجدساوه , جامع ساوه , مسجد جامع , مسجد

محمد غفوری تبار بازدید : 130 شنبه 24 مهر 1395 نظرات (0)

پاورپوینت مسجد جامع نیریز

پاورپوینت مسجد جامع نیریز دسته: معماری
بازدید: 27 بار
فرمت فایل: ppt
حجم فایل: 897 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 30

پروژه ای درمورد مسجد جامع نیریز دریک فایل پاورپوینت که شامل 30 اسلاید استبدون فیلم

قیمت فایل فقط 4,500 تومان

خرید

مقدمه

uمسجد جامع نیریز:

این بنا در شهرستان نیریز در 220 کیلومتری جنوب شرقی شیراز واقع گردیده و یکی از قدیمی ترین مساجد ایران است که به تأسی از معماری دوره ساسانی، با نقشه یک ایوانی ساخته شده و در طی دوره های بعدی، الحاقاتی بدان افزوده شده یا تعمیراتی در آن به عمل آمده است.

uدر آن دوره بیش از ۷۰۰ کارگاه نیزه و شمشیر و زره سازی در آن وجود داشته و در واقع اسلحه خانه داریوش کبیر بوده‌است.

 یکی از گمان‌هایی که در مورد اسم نی ریز می‌برند نام نیزه ریز می‌باشد که به خاطر نیزه سازی در دوره هخامنشی می‌باشد.

نقشه کنونی مسجد عبارت از یک صحن مربع مستطیل، دو ایوان جنوبی و شمالی، رواق ها و شبستان های اطراف صحن است . با توجه به بررسی هایی که توسط آندره گدار صورت گرفته، بخشی اصلی و قدیمی مسجد، ایوان عمیقی به طول 18 و عرض 5/7 متر است که با طاق گهواره ای- با شکستگی قوسی اندک - پوشش یافته است.

uاز دیگر نکات جالب این مسجد  درخت سرو 1100ساله ای است که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته اما قدمتی بسیار زیاد دارد و متاسفانه گفته میشود که این سرو کج شده است همچنین برخی دیوار های مسجد دچار شکاف هایی شده است.
 

قیمت فایل فقط 4,500 تومان

خرید

برچسب ها : پاورپوینت مسجد جامع نیریز , پاورپوینت مسجد جامع نی ریز , پاورپوینت مسجد جامع نیریز , مسجد جامع نی ریز , مسجد جامع نیریز , پروژه مسجد جامع نی ریز , پروژه مسجد جامع نیریز , مسجد جامع , جامع نی ریز , جامع نیریز , مسجد نیریز , مسجد نی ریز , مسجد

محمد غفوری تبار بازدید : 184 شنبه 24 مهر 1395 نظرات (0)

پاورپوینت مسجد کبود تبریز

پاورپوینت مسجد کبود تبریز دسته: معماری
بازدید: 44 بار
فرمت فایل: ppt
حجم فایل: 732 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 54

پروژه ای درمورد مسجد کبود تبریز در یک فایل پاورپوینت شامل 54 اسلاید که به طور کامل مسجد کبود مورد بررسی قرار گرفته

قیمت فایل فقط 7,000 تومان

خرید

nمسجد کبود تبریز
nاین بنا در مرکز شهر تبریز واقع است ویکی از شاهکارهای معماری دوره اسلامی به سبک آذری  بشمار می رود.
nاین مسجد در زبان محلی ، گوی مچید(مسجد کبود) ودر منابع گاه مسجد جهان شاه نامیده می شود؛ اما در گذشته به مسجد و عمارت مظفریه معروف بوده است .
n    بانی بنا، میرزا جهان شاه بن قرایوسف ترکمن-و به روایات دیگر همسر وی: جهان بیگم خاتون یا دخترش صالحه خاتون-سومین پادشاه از سلاطین طایفه قراقویونلواست که در سال 839ه-ق در آذربایجان و نواحی شمال غرب ایران حکومت می کرده است و بر طبق بقایای کتیبه موجود، این بنا را در سال 870ه- ق به پایان رسانده است،که طراح بنا« میر نعمت الله بن البواب»:نبیره میر عبدالوهاب تبریزی بوده است.
nاز قرار گفته بعضی از محققان،عمارت مظفریه منحصر به مسجد نبوده: بلکه عمارات و ساختمانها و تفرعات زیادی- از خانقاه و ملحقات و زوایا و صحن ها و رواق و حوضخانه-داشته است که همگی از بین رفته اند.
n
n بقایای این مسجد در طی قرون گذشته در اثر زلزله و بی توجهی، متحمل صدمات جبران ناپذیری شده است؛ به طوری   که تا دوره اخیر، گنبد و مناره های آن ریخته و بصورت ویران و مخروبه ای در آمده بوده است . بقایای مسجد کبود- که بجز چند طاق شکسته و سر در خارجی نبوده- در دوره اخیر، به همت مسئولین مربوطه باسازی و تعمیر اساسی گردیده است.
n
 
nسیاحان و نویسندگان متعددی در قرون گذشته از این بنا دیدن کرده و شرح های از آن ارائه داده اند. کاتب چلبی، مورخ عثمانی که در تاریخ 1045به تبریز آمده ،در تاریخ جهان نما  می نویسد: درگاه مسجد جهان شاه، بلندتر از طاق کسری است. 
 
nسردرب ورودی مسجد 
 
nبنایی عالی است که با کاشی های زیبا آراسته شده.                
nگنبدهای بلندی دارد ... جامع دل انگیزی است که هر کس داخل آن شود، دلش اجازه بیرون شدن را نمی دهد؛ لیکن شعیان غالباً از رفتن بدان مسجد خوداری می کنند. این بنا با کاشی های زیبائی آراسته شده... 
n    تاورنیه – سیاح فرانسوی که یک سال بعد از کاتب چلبی از تبریز دیدن کرده، در خصوص این مسجد می نویسد: در اطراف میدان بزرگ تبریز و مجاورت آن، بقیه آثار و بناهای عالی دیده می شود و چهار- پنج مسجد را که در عظمت بنا بی نظیر هستند، به خرابی واگذارده اند .
n    یکی از آن مساجد که بهتر و عالی تر از سایر مساجد تبریز است در خارج شهر، سر راه اصفهان واقع شده ... بنای این مسجد بسیار عالی و نمای آن که پنجاه قدم ارتفاع دارد،هشت پله از سطح زمین معبر کرسی دارد و ار خارج ،دیوار های آن همه از کاشی 
n
nاز راهرو مسجد داخل گنبد می شود که سی و شش قدم قطر آن است، دایره گنبد،سه برابر قطر آن میشود. این گنبد بزرگ مسجد،از طرف داخل، روی دوازده مجردی بنا شده که شانزده مجردی هم از خارج تکیه گاه آن است. و این مجردی ها شش پای مربع حجم آنهاست. طرف پایین، در اطراف، سکویی از مرمر سفید ساخته شده که زیر آن  خالی وبرای نهادن کفشها،خانه خانه است.
 
nاین گنبد از طرف داخل با آجرهای کوچک مربع ازکاشیهای الوان مختلف گل وبوته دار موزاییک شده که در میان آنها به تناسب،کلمات عربی گنجانیده و به قدری خوب جفت کاری    کرده اند که گویا یک پرده نقاشی است که تمام با مقراض و پرگار ساخته شده است.از این گنبد (شبستان)داخل گنبد کوچکتری میشود که 

 

قیمت فایل فقط 7,000 تومان

خرید

برچسب ها : پاورپوینت مسجد کبود تبریز , پاورپوینت مسجد کبود تبریز , مسجد کبود تبریز , پروژه مسجد کبود تبریز , مسجد کبود , کبود , کبود تبریز , مسجد تبریز , مسجد

محمد غفوری تبار بازدید : 124 شنبه 24 مهر 1395 نظرات (0)

پاورپوینت مسجد گوهرشاد

پاورپوینت مسجد گوهرشاد دسته: معماری
بازدید: 23 بار
فرمت فایل: ppt
حجم فایل: 1412 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 27

پروژه ای درمورد مسجد گوهر شاد درفایل پاورپوینت شامل 27 اسلاید بدون فیلم

قیمت فایل فقط 4,000 تومان

خرید

معرفی مسجد گوهر شاد

•مسجد جامع گوهرشاد مشهد، یکی از مسجدهای مشهور ایران و جهان اسلام و یادگاری ارزشمند و ماندگار از هنر و معماری تیموریان است. عملیات احداث این بنا به همت گوهرشاد آغا، دختر امیر غیاث الدین ترخان، همسر شاهرخ بن تیمور گورکانی و در دوران استانداری پسرش بایسنقر میرزا، به سال ۸۱۸ ق/۷۹۴ ش در ضلع جنوبی حرم رضوی آغاز شد و در سال ۸۲۱ ق/۷۹۷ ش به اتمام رسید.

ساخت بنای مسجد جامع گوهرشاد توسط معمار معروف عصر تیموریان، قوام الدین بن زین الدین شیرازی و با استفاده از آجر و گچ و به شیوه معماری اسلامی در شرق صورت گرفت. بانو گوهرشاد یکی از زنان نامدار عصر تیموری است که مورد احترام امیر گورکانی بوده، در امور مملکتی مورد مشورت قرار می‌گرفت. نام او در دو محل از بنای مسجد، یکی در بالای درِ ورودی ایوان دارالسیاده و دیگری در کتیبه ایوان مقصوره با خط زیبای شاهزاده بایسنقر میرزا با کاشی معرق به عنوان بانی مسجد نگاشته شده و به یادگار مانده است.
. مسجد گوهرشاد مشهد، وسیع‌ترین مسجد موجود در مجموعه بناهای آستان قدس رضوی است و صحن آن با ۲۸۵۰ مترمربع مساحت از نظر قدمت، کهن‌ترین صحن می‌باشد که در جنوب حرم مطهر امام رضا علیه السلام احداث شده است.

وسعت کل مسجد جامع گوهرشاد مشهد ۹۴۱۰ مترمربع است و از جهت شمال با عرض ۸۷ متر به رواق دارالسیاده و دارالحفاظ، از جنوب با عرض ۶۵/۹۸ متر به صحن قدس، از شرق با طول ۳۰/۱۰۹ متر به رواق در دست احداث امام خمینی قدس سره (صحن موزه سابق)و از غرب با طول ۱۰/۱۰۷ متر به بست شیخ بهایی محدود شده است. صحن مسجد تقریبا مربعی است به مساحت ۲۸۵۰ متر به طوری که ۳۰/۵۶ متر طول و ۶۵/۵۱ متر عرض دارد و از نظر وسعت، نهمین صحن از مجموعه ده صحن قدیمی و جدید در اماکن متبرکه رضوی است.

مسجد گوهرشاد مرکب از یک صحن، چهار ایوان و یک گنبد فیروزه‌ای و دو گلدسته زیبا و هفت شبستان است و به جهت قدمت تاریخی، سبک معماری و زیبایی‌های هنری یکی از مهمترین آثار باستانی مشهد و صنعت معماری ایران اسلامی می‌باشد که مورد علاقه زائران و مجاوران است و به عنوان یکی از جاذبه‌های مذهبی تاریخی و فرهنگی مورد توجه و بازدید باستان شناسان، جهانگردان و دیگر علاقه‌مندان می‌باشد.

مسجد جامع گوهرشاد، دارای چهار ایوان با سردرهای مرتفع می‌باشد که به قرینه در وسط چهار ضلع مجموعه مسجد بنا گردیده، بزرگترین آن‌ها ایوان مقصوره نام دارد که در ضلع جنوبی (قبله) صحن واقع است. و دارای ۳۵ متر طول با عرض‌های مختلف ۱۳ تا ۱۵ متر و ارتفاع سردر ایوان ۲۷ متر و تا گنبد ۴۰ متر و قطر پایه‌ها در دو طرف ۶ متر و ارتفاع مناره‌ها ۴۱ متر و ارتفاع تا عرقچین ۲۹ متر و محیط گنبد از بیرون ۸۵/۶۱ متر می‌باشد.

قیمت فایل فقط 4,000 تومان

خرید

برچسب ها : پاورپوینت مسجد گوهرشاد , پاورپوینت مسجد گوهرشاد , مسجد گوهرشاد , پروژه مسجد گوهرشاد , گوهر شاد , مسجد , فیلم مسجد گوهر شاد

محمد غفوری تبار بازدید : 89 پنجشنبه 22 مهر 1395 نظرات (0)

دانلود پروژه مساجد در ایران برای رشته معماری

دانلود پروژه مساجد در ایران برای رشته معماری دسته: معماری
بازدید: 16 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 111 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 185

در ورای باغستانهای سرسبز مركز شهر نطنز مناره ای سربفلك كشیده، و گنبدی هرمی شكل در كنار آن توجه هر تازه واردی را به سوی خود معطوف می دارد

قیمت فایل فقط 18,500 تومان

خرید

پروژه مساجد در ایران برای رشته معماری

 

مسجد جمعه و آرامگاه شیخ عبدالصمد
در ورای باغستانهای سرسبز مركز شهر نطنز مناره ای سربفلك كشیده، و گنبدی هرمی شكل در كنار آن توجه هر تازه واردی را به سوی خود معطوف می دارد. این مناره بخشی از مجموعه بسیار نفیس مسجد جمعه و آرامگاه عالم ربانی و عارف روشن ضمیر سده هشتم هجری قمری شیخ نورالدین عبدالصمد اصفهانی نطنزی و سردر خانقاه او می باشد، كه قسمتهایی از آن از دستبرد مصون نمانده و در نتیجه زینت بخش موزه های كشورهای بیگانه گردیده است.
این مجموعه كه شامل شبستان هشت ضلعی گنبددار مسجد (دارای بخشهای گوناگون) – آرامگاه شیخ نورالدین عبدالصمد – سردر خانقاه و مناره مرتفعی است به استثنای شبستان گنبددار كه از بناهای دوره دیلمی است، بقیه مربوط به دوره ایلخانیان مغول می باشند كه در فاصله سالهای 704 تا 725 هجری قمری بنا گردیده است.
شمال و جنوب و مغرب این مجموعه را كوچه های باریكی فرا گرفته كه در سمت جنوب وسعت بیشتری پیدا كرده و به صورت میدانی كوچك درآمده است. به گفته دونالد ویلبر «تركیب رنگهای روشن تزئینات خارجی ابنیه در مقابل درخت كهنسالی كه بر آنها سایه افكنده و رنگهای مختلف كوهستان، منظره جالب توجهی بوجود آورده كه شخص را به یاد نقاشیهای مینیاتور ایرانی می اندازد.
همان گونه كه اشاره شد قسمتهایی از این مجموعه مورد دستبرد قرار گرفته است، و از آن جایی كه از وضع نخستین آن اطلاع چندانی در دست نیست نخست دو نوشته را كه مربوط به سالهای 1294 و 1316 هجری قمری و حاوی اطلاعات نسبتاً مهمی در باره این مجموعه است نقل و سپس شرح تفصیلی بناها آورده خواهد شد.
اول-در مجموعه ناصری نسخه خطی پس از آوردن شرح در باره اوضاع طبیعی و جغرافیایی قصبه نطنز از مسجد جمعه چنین یاد كرده اسن:
«از آثار قدیم مسجدی دارد شهره به مسجد جامع، در دالان مسجد مناری ساخته شده كه در اغلب از شهرهای ایران چنین مناری ساخته نشده.
در مسجد دروازه ای ساخته اند (منظور سر خانقاه است) از آجر و كاشی قدیم كه چنین كاشی دیده نشده و تاریخ آن هشتصد سال است و در آن مسجد محراب بیت المقدس كه آن محراب از آجر كاشی است و آن مسجد و منار از بناهای شیخ عبدالصمد مرحوم است كه بقعه خود مرحوم شیخ عبدالصمد در دالان مسجد پهلوی منار است. آجرهای كاشی زیاد داشت كه اغلب آن را برده اند چیزی كه باقی مانده است محرابی در آن بقعه است كه هرگاه یكی از آجرهای آن گیر بیاید در اصفهان بیست تومان متجاوز میخرند.»
در مورد نوشته های این مورخ ناگزیر از ذكر چند نكته می باشد:
1-تاریخ دروازه (سردر خانقاه) را 800 سال نوشته و حال آنكه به سال 1294 هجری قمری 578 سال از تاریخ ساخت آن می گذشته است.
2-از محراب كاشی مسجد كه به سو.ی بیت المقدس بوده یاد نموده. این محراب كه به احتمال قریب به یقین در شبستان هشت ضلعی گنبددار بوده امروزه اثری از آن مشاهده نمی گردد.
3-مسجد و منار را از بناهای مرحوم شیخ عبدالصمد دانسته كه سخن را بدون توجه به نوشته های موجود صرفاً به استناد گفته مردم كه امروزه نیز در پاسخ پرسش از بانی بنا، همین جواب را می دهند، اظهار داشته است.
4-بسیاری از كاشیهای ازاره آرامگاه شیخ عبدالصمد قبل از سال 1294 ربوده شده و بقیه آن نیز طی سالهای بعد مورد دستبرد قرار گرفته است.
5-محراب كاشی آرامگاه شیخ عبدالصمد در سال 1294 بجای خود باقی بوده و سرقت این اثر كم نظیر مربوط به بعد از آن تاریخ است. با توجه به قیمتی كه برای هر خشت آن در صد و اندی سال پیش تعیین نموده از یك طرف و جو آن زمان از نظر بی سر و سامانی مردم و گرفتاریهای بی حد و حصر آنان در اثر هرج و مرج كشور و تاخت و تاز اشرار و تاراج هستی مردم، سرنوشت اسف بار این محراب كه همانا سرقت آن به دست ایادی بیگانه باشد امری غیرقابل اجتناب بوده است.
دوم-در سفرنامه تهران به شیراز نظام الملك نیز شرحی در باره این مجموعه مندرج است كه نسبت به نوشته تحصیلدار اصفهانی مفصلتر می باشد.
نظام الملك و همراهان روز 12 شوال 1316 هجری قمری با كالسكه از تهرانم حركت و پس از پانزده روز مسافرت روز جمعه 27 سوال به ده آباد نخستین آبادی نطنز (واقع در مسیر جاده آن زمان) وارد می شوند و از آنجا به خالد آباد و باد مب روند صبح شنبه 28 شوال از باد به خفر آمده كه راه خود را به سوی طرق ادامه دهند، نظام الملك در خفر تصمیم می گیرد كه از شهر نطنز بازدید نماید اینك دنباله مطلب عیناً از نوشته های منشی نظام الملك نقل می گردد:
«اجنمالاً اینكه بعد از صرف نهار و چای و فریضه حضرت آقایی مصمم رفتن بخود نطنز شدند كه چهار به غروب مانده بروند و انشاءالله تعالی قبل از غروب مراجعت نمایند.
در ساعت مقرر حضرت آقایی سوار شدند و اغلب از همراهان نیز سوار شدند از طرف دست راست خفر از راه جاریان و مزرعه قطیب (منظور مزرعه خطیر است: نگارنده) به نطنز تشریف بردند.
به قدری این خط راه به واسطه اشجار و انهار و زراعت گندم و جو سبز و خرم بود كه حقیقتاً انسان از دیدنش محظوظ می شد.
تقریباً ده روز به نوروز مانده است بادامهای این دهات نزدیك بود كه شكوفه شا باز شود محل زراعت از یك چارك متجاوز بالا آمده بود از مزرعه قطیب گذشته وارد شدند. زن و مرد تماماً در كوچه و روی بامها به تماشا آمده بودند نزدیك به مسجد كه رسیدند جناب ناظم الاطباء و چند نفر دیگر از سادات كه اسامی آنها از قرار ذیل است به استقبال آمدند:
آقا سید محمدرضا تاجری، میرزا سید احمد تاجر، میرزااسدالله كدخدای قصبه نطنز، میرزا سید حسین تاجر، میرزا ابوالحسن تاجر، آقا میرزا سید علی پسر مرحوم امام جمعه برادر امام جمعه حالیه.
درب مسجد جامع كه رسیدند چون مسجد از بناهای عتیقه بود به جهت ملاحظه خطوط كتیبه بیرون مسجد كه به خط ثلث بود و خطوطی كه در داخل مسجد بود پیاده شدند. منار بسیار ممتازی كه نظیر آن تا كنون دیده نشده و قدری خرابی در آن منار به هم رسیده بود، متصل به مسجد بنا كرده بودند كه این شرح در كتیبه بیرون سر درب نوشته شده بود. در وسط طاقنمای طرف دست راست بقعه به خط نسخ لایقربی نوشته بود امیركبیر جلال الدین عبدالله اعزه الله در زیر همان كتیبه به همان طریق فوق مرقوم بمساعی عبدالصمد صدالمعظم كمال الدین محمد جزاءالله خیرا.
در كتیبه داخل مسجد یعنی محلی كه در مقابل آنجا امامت می كنند سوره مباركه جمعه به خط ثلث با نهایت امتیاز نوشته شده بود این خط را از گچ برجسته درآورده بودند.
در محل امامت و اطراف محراب كاشیهای خیلی ممتاز داشته است كه همه را كنده و فروخته اند مختصری از خطوط آن كه آیات قرآنی بود باقی بود كه نهایت امتیاز را داشت واقعاً خیلی اسباب تاسف بود كه چرا چنین آثاری كه از صنایع قدیمه ایران و آثار بزرگ است همت در انهدام آن گماشته اند.
بهر حال بقعه ای نیز در یك مسجد بود كه آن بقعه نیز كتیبه ممتازی به خط ثلث با نهایت امتیاز از گچ برجسته درآورده بودند و زمینه آن را گچ بری بسیار ممتازی كرده بودند كه هیچ طرف مشابهت به گچ بری حالیه نداشت. چهار طرف آن طاقها كه در بقعه بود از ساروج شكل ستون به وضع خیلی ممتلز مشبك ساخته بودند كه سرهای ستون خیلی به قبه های فولادی كه در علمها نصب می كنند شبیه بود.
مرقدی هم از مرحوم شیخ عبدالصمد كه از اجله عرفا بود ملاحظه شد كه اطراف آن ضریح چوبی بود و سنگ مزار شیخ را در دیوار نصب كرده بودند كه در سال 973 وفات كرده بود. فاتحه خوانده از آنجا بیرون آمدیم و سوار شده به راه افتادیم.»
همان گونه كه ملاحظه شد نوشته های منشی نظام الملك حاوی اطلاعات بیشتر و مستندتری می باشد كه به بررسی آن یم پردازیم.
1-در نقل مندرجات كتیبه مناره چند اشتباه جزئی به چشم می خورد.
2-نوشته های متن یكی از لوحه های موجود در داخل طاقنمای كتیبه كمربندی مناره در اثر ریختگی ناخوانا شده و حال آنكه در نوشته مورد بحث متن كامل آن «بمساعی عبدالصمد صدرالعظم كمال الدین محمد جزاءالله خیرا» درج گردیده است.
3-از كتیبه داخل مسجد شامل سوره جمعه كه به خط ثلث برجسته گچ بری شده بوده است امروز بخشی از آن ریخته و به هنگام تعمیر نتوانسته اند كه آن را به صورت اولیه درآورند.
4-سخن از محراب كاشی و كندن و فروختن كاشیهای آن دارد و اینكه تا آن زمان مختصری از كاشیهای محراب كه حاوی خطوط قرآنی بوده باقی بوده كه متاسفانه در زمان حاضر اثری از محراب كاشی دیده نمی شود فقط در تعمیرات اساسی اخیر شبستان سه قطعه كاشی نوشته بدست آمد كه احتمالاً مربوط به همان محراب كاشی می باشد.
5-نویسنده به هنگام اشاره به كتیبه گچ بری بقعه شیخ عبدالصمد از محراب بقعه كه تا سال 1294 هجری باقی مانده بوده سخن به میان نیاورده است. حال آنكه با دیدن اندكی از كاشیهای محراب داخل مسجد از محراب آن یاد نموده است. این سكوت می تواند دلیلی بر نبودن محراب كاشی بقعه شیخ عبدالصمد در سال 1316 هجری قمری بوده باشد.
6-از سنگ مزار شیخ كه در دیوار نصب شده یاد نموده كه اكنون چنین سنگی وجود ندارد و سنگ موجود در قسمت بالای سر قبر نصب شده كه حاوی صلوات چهارده معصوم و تاریخ 1045 هجری قمری است.
7-سال وفات شیخ را كه 973 ذكر نموده صحیح نیست زیرا در كتیبه گچی بقعه اولاً كلمه مزار..... عبدالصمد بن علی و ثانیاً تاریخ ساخت بقعه یعنی 707 ذكر شده و مسلم است كه در سال مذكور شیخ نورالدین عبدالصمد رخت از جهان بربسته بوده است. اكثر مورخین نیز درگذشت شیخ را به سال 699 هجری قمری نوشته اند.
وضع كنونی مسجد
مسجد كنونی از شبستان هشت ضلعی گنبد داری كه مشرف بر صحن است و چهار ایوان اصلی و نمازخانه ها و دهلیزهایی كه اضلاع صحن را به یكدیگر می پیوندد تشكیل گردیده و مصالح بكار رفته در آن آجر و آهك و پوشش گچ می باشد.
مسجد دارای سه ورودی است یكی جنوبی و دو شمالی كه ورودیهای شمالی هم سطح حیاط بوده ولی ورودی جنوبی دالان نسبتاً وسیعی است به طول 82/16 متر كه با دوازده پله وسیع به سطح كوچه جنوبی می رسد و این اختلاف سطح موجب گردیده كه بخش جنوبی مسجد در گودی قرار گیرد.
در كتیبه سردر جنوبی مسجد با حروف مینایی فیروزه رنگ بر متنی زرد روشن و مات (به طریقه متداول در عهد مغول) جملات زیر خوانده می شود:
بسم الله الرحمن الرحیم، امر بعمارت المسجد فی المسجد المولی المعظم و الكرم خواجه زین الدنیا و الدین خلیفه بن حسین الماستری بمساعی الصدر المعظم شمس الدین محمد بن علی النطنزی فی سنته اربع و سبعائه.
در این كتاب علاوه بر بانی و ساعی و تاریخ ساخت جمله «امر بعمارات المسجد فی المسجد» خود روشنگر مراتب زیر است:
بنای مسجد در این مكان ابتدا به ساكن نبوده و بانی این زمین را به علت وجود جای كافی بدین امر اختصاص نداده است زیرا مجموعه مسجد كنونی به پیرامون مسجدی دیگر بنا گردیده است. گرچه وجود تنگناها و گنبد آجری عهد دیلمی خود مبین این امر است ولی ترتیب كار چنان داده شده كه تمامی این بناها در ظاهر مجموعه واحدی را نشان می دهند.
ورودی جنوبی مسجد دارای طاق یا سردر نسبتاً مرتفعی است كه علاوه بر ورودی، طرفین آن را دو طاقنمای تزئینی نیز فرار گرفته و كتیبه مورد اشاره به طور كمربندی بالای در ورودی و دو طاقنمای مذكور قرار گرفته است.
ستونهای دو طرف سردر كه آجری است و بخشی از آن مورد مرمت قرار گرفته شامل دو طاقنمای تزئینی در متن نغول در دو طبقه است كه در فاصله بین طاقنماهای زیر و رو سنگ نبشته ای نصب شده است. سنگ نبشته سمت چپ فرمان شاه عباس اول و سمت راست دستوری است از شاهزاده حسام السلطنه قاجار كه متن هر یك عیناً درج می گردد.
1-فرمان شاه عباس
این سنگ كه از مرمر سفید و نوشته آن به خط ثلث برجسته است به ابعاد 45×75 سانتیمتر و شامل 7 سطر است.
2-سنگ نبشته سمت راست سردر به ابعاد 28×31 سانتیمتر و به رنگ خاكستری و متن آن حاوی هفت بیت شعر است كه خط نستعلیق برجسته كنده كاری شده به شرح زیر:
بعهد ناصر دین شهریار كز عدلش
ز جور پیل قوی ایمن است مور ضعیف
حسام سلطنت آن داوری كه از كرمش
دعا به دولت می كنند و ضیع و شریف
چو میرزااسدالله را اجازت داد
بسرپرستی خلق ضعیف و زار و نحیف
بازدیاد دعاگویی و سلامت شاه
بخاص و عام رعیت روف كیست لطیف
وجوه ما حصل پاره دوز و صابونی
معاف كرد مسلم بصیغه تخفیف
به لعنت ابدی باد مبتلا هركس
كه منحرف شدوش رایی یا كند تحریف
بسال دو صد هشتاد و یك پس از یك الف
ز طبع سیما این قطعه یافت نظم و ردیف
سردر، دارای در چوبی منبت كاری است كه به سوی پله كانها و راهروی وسیع پشت آن باز می شود و در اثر تماس با آفتاب و سایر عوامل جوی بیشتر نقوش منبت و خطوط آن محو یا ریختگی پیدا كرده است. آن چنانكه فقط بر دماغه در جمله های زیر به دشواری خوانده می شود:
«......بن یحیی النطنزی تقبل الله عمل استاد..... الاصفهانی فی رمضان سنه خمس و عشرین و ثمانمائه»
825 هجری قمری
راهرو و ورودی جنوبی از سطح كوچه پایین تر و با 10 پله به كف آن می رسند.
دالان ورودی جنوبی از طریق پله كانی از یك سو به بام و از سوی دیگر به اطاق پشت آرامگاه شیخ نورالدین عبدالصمد و توسط راهروهای فرعی به شبستان بزرگ، شبستان نوساز احداثی بر خرابه های خانقاه، آرامگاه شیخ عبدالصمد، حیاط و حیاط خلوتی كه در آن آبریزگاه ایجاد شده اتصال دارد.
صحن مسجد فضای مربع شكلی است به طول 06/14 متر كه در چهارسوی آن چهار ایوان بزرگ شبستانهای بزرگ و كوچك و راهروهایی چندگانه بنا گردیده است.
در میان حیاط فضای گودی است كه با هشت پله وسیع به كنار قنات آبی پایان می گیرد كه نه تنها آب مورد نیاز ساكنین پیرامون مسجد را در سابق تأمین می نمود بلكه با وجود پیدایش و گسترش شبكه آب لوله كشی هنوز نیز آب این قنات جهت آشامیدن مورد استفاده قرار می گیرد.
ایوان جنوبی
این ایوان كه عرض دهنه آن 50/6 و طول آن 14/4 متر است دارای سقفی مرتفع با طاق رومی پیش و پس به بلندی تقریبی 75/10 متر می باشد به دیوار جنوبی ایوان محرابی نمایان است كه در طرفین این محراب دو ورودی شبستان بزرگ قرار دارد كه فقط ورودی سمت راست مستقیماً به شبستان می پیوندد. لچكی ورودیها را حاشیه گل و بوته، گچ بری و كلمات محمد به خط كوفی به رنگ قهوه ای كه به صورت نقشی درآمده فرا گرفته است.
در بالای محراب نقوش گل و بوته و در زیر آنكه لچكی های محراب است تكرار كلمه علی به خط كوفی و به دیوار محراب جمله انا مدینه العلم و علی بابها به رنگ قهوه ای در زمینه سفید گچ بری شده است.
در تعمیرات اساسی مسجد به ویژه ایوان جنوبی كه در سالهای 1355 تا 1367 انجام گرفت با لایه برداری نمونه ای از پوشش گچی ایوان وجود پنج لایه پوشش گچ مشخص گردید. موضوع قابل توجه آنكه در لایه های زیرین این پوشش نوشته هایی به نظم و نثر با تاریخهای مختلف پیدا شد كه در اثر مهارت استادكاران مسئول، اصالت آنها حفظ و اینك در معرض تماشای همگان قرار گرفته است. بیشتر این نوشته ها در كناره محراب و دیواره های آن به چشم می خورد.
بالای لچكی ورودی شبستان بزرگ كتیبه یا كمربندی به خط ثلث سفید در زمینه ای قهوه ای شامل آیه 25 سوره نور و چند آیه اول سوره دهر نوشته شده كه نوشته های آن در اثر عوامل جوی تقریباً ناخوانا گردیده است. گیلویی گچی بالای این كتیبه كمربندی نمایانگر تقسیم مضاعف ایوان است و بخش بالایی گیلویی شامل مشبك های آجری و طاقنمایی با مقرنس گچی و دالانهایی كه به وسیلة غلام گردشها به یكدیگر اتصال دارند و درگاههای جنبی با نرده هیا مشبك آجری، می باشد.
طرفین ایوان جنوبی راه دهلیزها در دو طبقه با نرده های مشبك آجری در جلوی آنها، فرا گرفته كه دهلیز پایینی سمت جنوب شرقی شبستانهای فرعی این قسمت شده است.
ستونهای دو طرف ایوان را نغولهاییی هر یك در سه طبقه پوشانیده كه بر ستون سمت چپ دو سنگ نبشته و ستون سمت راست یك سنگ نبشته در فاصله نغولها نصب گردیده كه در آنها شرح رقابتی از موقوفات مسجد كنده كاری شده است.
گنبد آجری
همانگونه كه اشاره شد در انتهای ایوان جنوبی دو ورودی تعبیه شده كه ایوان را به شبستان پشت آن متصل می كند. از ظواهر امر چنین استنباط می گردد كه این شبستان هشت ضلعی كه گنبدی آجری بر آن استوار گردیده جزئی از مجموعه احداثی دوره ایلخانان مغول است. حال آنكه حقیقت امر چنین نبوده، و با توجه به چگونگی موقعیت مكانی شبستان این موضوع كاملاً آشكار می گردد. زیرا شبستان بر محور ایوانهای جنوبی و شمالی صحن واقع گردیده و فقط ورودی سمت راست شبستان (از ایوان جنوبی) در امتداد محور شبستان قرار گرفته است. با رجوع به نقشه موضوع كاملاً روشن می گردد. گرچه در مجموعه ناصری نسخه خطی و سفرنامه نظام الملك از محراب كاشی و كتیبه های گچ بری این شبستان یاد شده ولی اكنون جز منبری شش پله كه با سنگ و سایر مصالح ساختمانی بنا شده و روی آن را پوششی از گچ فرا گرفته، اثری از تزئینات یاد شده در داخل شبستان به چشم نمی خورد زیرا محراب كاشی آن در اواخر دوره قاجاریه به سرقت رفته است.
آقای حاج محمدباقر مرتضوی امام جماعت مسجد از قول مرحوم صدرالعلما پدر همسر خود در مورد سرقت محراب كاشی واقع در محوطه گنبد دیلمی چنین اظهار می داشت:
در سفری اجلال الدوله شاهزاده قاجار هنگام عبور از نطنز از این مسجد بازدید نمود محراب كاشی مورد توجه او قرار گرفت و خیلی از آن تعریف كرد. پس از این بازدید به فاصله چند روز محراب مورد سرقت قرار گرفت. چون دزدان برای انجام سرقت منبر چوبی را كه در ایوان شمالی قرار داشته به محوطه گنبد دیلمی برده بودند، خادم مسجد كه آدم ساده ای بوده صبحگاه فقط متوجه جابجایی منبر شده و به خانه امام جماعت وقت رفته می گوید آقا دیشب منبر امام حسین (منبری كه در ایوانم شمالی بوده) به زیارت منبر حضرت علی (منظور منبر گچی داخل گنبد دیلمی) رفته است. امام جماعت می گوید موضوع به این سادگی نیست برویم از مسجد بازدید كنیم به هنگام ورود به محوطه گنبد متوجه می گردند كه محراب كاشی به سرقت رفته است.
پرفسور آندره گلدار باستان شناس شهیر فرانسوی در مورد این شبستان چنین اظهار نظر كرده است:
«از عجایب این بنا كه تا به حال نظیرش ذرات ندیده ام این است كه شبستان برروی محور صحن و ایوانهای شمالی و جنوبی واقع نگشته لكن فرضه كه به شبستان راه دارد به امتداد محور باز می گردد.
در قسمت وسط دیوار عقب ایوان جنوبی قطعه بنایی نمایان است كه برای اینكه از وجود آن قطعه دیوار ناجور و بدشكل نشود محراب دیگری در آن كنده اند.
در دو طرف این پیش آمدگی ناجور دو فرضه (درگاه ورودی) موجود است و محور شبستان با یكی از آن فرضه ها موافقت دارد.
از آنجا كه علاقه و احترام معماران ایرانی به محور ساختمانی چه در قدیم و چه در حال حاضر مسلم است و نمی توان گفت كه این انحراف محور از روی تفنن معماران پیدا شده پس باید گفت به جهتی از جهات كه فعلاً ما را از آن اطلاعی نیست شبستان را متمایل به جانب غرب كرده اند مثلاً برای رعایت استقامت كوچه یا به علت وجود بناهایی كه مانع كار بوده اند یا غیر اینها، به عبارت دیگر این طرز ساختمان را ما نتیجه اصلی و طرح عادی معماران ایرانی آن زمان نمی توانیم بدانیم بلكه باید گفت آن را در اثر شرورت و برای رفع اشكال به این صورت ساخته اند».
نظر گدار در مورد اینكه انحراف محور شبستان امری تفننی نبوده و در اثر ضرورت و برای رفع اشكال صورت گرفته بسیار جالب و ارزنده است. شاید كاوشهای بعدی كه منجر به كشف حقیقت گردید با توجه به این نظریه بوده است. در سالهای اخیر مسئولین امور باستان شناسی در صدد تعمیر شبستان برمی آیند به هنگام تخریب گچ كاریهای شكاف برداشته بدنه شبستان با كتیبه ای آجری به خط كوفی در قسمت پای طاق ضلع شرقی مواجه می گردند كه با وجود از بین رفتن بخش بزرگی از كتیبه باز جمله «تسع و ثمانین و تلاشمائه» 389 در آن تشخیص داده می شود. این كتیبه باارزش خود روشنگر مجهولاتی چند به شرح زیر می باشد:
1-این شبستان در اواخر قرن چهارم هجری بر همان محوری كه امروزه مشاهده می گردد، بنا شده است.
2-بخشهای مختلف مسجد در اوایل قرن هشتم یعنی تقریباً 315 سال بعد در این محل بنا نهاده می شود. منتهی در عمل نقشه كار را چنان پیاده می نماید كه شبستان قدیمی نیز جزو این مجموعه شده و با آن هماهنگی نسبی پیدا می كند منتهی با توجه به شرایط زمانی و مكانی محل، مسجد را بر محور جداگانه یا بنا می نمایند.
3-احتمال آن میرود كه شبستان مورد بحث خود بنایی مفصل و مورد احترام از قبیل آرامگاه و به احتمال بیشتر مسجد بوده كه به مرور زمان بخشی از آن ویران گردیده بوده است و بانیان مسجد بخش باقی مانده را به بنای مسجد متصل می نمایند.
4-در كتیبه كاشی سردر جنوبی مسجد به جمله «امر به عمارت المسجد فی المسجد» برخورد می كنیم كه این جمله نیز گویا آن است كه بخشهای گوناگون این مسجد در مسجد دیگری بنا نهاده شده است.
حال ببینیم عقیده سایر صاحب نظران در این باره چیست:
1-دونالدن ویلبر مولف كتاب معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانیان در مورد مجموعه مسجد جمعه نطنز چنین اظهار نظر نموده است:
مطالعه نقشه مسجد جامع نشان می دهد كه وجود صحن یا بنایی در شمال مقبره شیخ عبدالصمد در تعیین محل مسجد موثر بوده است. ایوان غربی مفتاح به شمار می رود این ایوان از سه ایوان دیگر كوچكتر است و اگر به اندازه سایرل ایوانها بود محو ر صحن در امتداد محور بنای هشت ضلعی قرار می گرفت و دیوار خارجی آن لااقل دو متر بیشتر به سمت مغرب پیش می آمد. ظاهر برای این اندازه طبیعی و عادی جا وجود نداشته است.
بنابراین ساختمان متعلق به اوایل قرن چهاردهم میلادی (برابر اوایل قرن هشتم هجری قمری) در محلی آغاز شد كه ظاهراً بنای هشت گوش و برج و ابنیه دیگر آنجا را اشغال كرده بود.
2-سازمان ملی حفاظت آثار باستانی – دفتر فنی استان اصفهان در گزارش خود تحت عنوان مسجد جامع نطنز – گنبد آجری چنین آورده است:چ
سال گذشته در باره گنبد آجری بزرگ (گنبد جنوبی) مسجد جامع نطنز به دو موضوع بسیار مهم كه در اثر بررسیهای به دست آمده بود اشاره شد.
الف-این كه گنبد در سال 389 هجری بنا شده است و قدیمی ترین گنبد تاریخ دار منطقه به شمار می آید.
ب-اینكه به احتمال زیاد گنبد دارای رواقی بوده است كه اطراف آن گردش داشته و ساختمان گنبد و رواق به صورت منفرد بنا گشته.
بررسیهای سال جاری بیشتر در ارتباط با تحقیق فرضیه وجود رواق دور گنبد و تركیب معماری آن بود. پدید آمدن این فرضیه ناشی از كشف آثاری از ساختمان پیوسته به بنای گنبد بود كه در ضلع شمالی پابرجاست تركیب ساختمان رواق علاوه بر ضلع شمالی در پهلوی شمال غربی مشخص شد.
فرضیه ما در باره ساختمان رواق و گنبد به شرح زیر است:
گنبد با رواقی در اطرافش به صورت منفرد در پایان قرن چهاردهم به وجود می آید.
رواق پشت دیوار قبلی (سمت قبله) به دلائلی ویران می گردد و در اثر مرور زمان معبر عام می شود.
با ویران شدن این بخش از رواق ساختمان گنبد در جبهه جنوبی دچار عدم تعادل می گردد.
بالا آمدن سطح گذر پشت گنبد در اثر ویران شدن رواق جنوبی و نفوذ آبهای سطحی و رطوبت، پایه های الف و ب را به سختی آسیب می رساند و مالاً به دنبال خود نیمه گنبد استوار بر پایه های الف – ب – ج – ط – را به پایین فرو می كشد. نیم گنبد و پایه های الف و ب توسط بانیان مسجد جامع در قرن هشتم هجری كاملاً بازسازی می شود دلیل روشن این موضوع تغییر نوع مصالح این ستونها (كه از سنگ است) و معماری آن است در قیاس با سایر ستونهای اصلی برپادارنده گنبد و دیگر آنكه كتیبه آجری قرن چهارمی گنبد صرفاً در نیمه شمالی وجود دارد. و ساختمان نیمه بازسازی شده بخصوص در بخش كتیبه با درزی مشخص از نیمه اصلی جداست.
در ساختمان مسجد قرن هشتمی حفاظت از گنبد قرن چهارم تا آنجا كه به طرح كلی لطمه ای وارد نسازد مد نظر سازندگان بوده است. با توجه به این اصل با اقدامات زیر، گنبد دیلمی در طرح مسجد جامع گنجانده می شود.
1-در بخش شمالی و شمال غربی رواق كه در مجاورت راهرو ورودی مسجد قرار داشته ورودیهایی به حیاط و زیر گنبد تعبیه می شود.
2-روی ستونها و بدنه های اصلی رواق در بخشهای فوق به منظور هماهنگی با مجموعه مسجد جدید و نسبت به نیاز نماسازی می شود.
3-ساختمان رواق در جبهه شمال شرقی و شرقی به منظور ایجاد تقارن لازم در صحن مسجد جدید و احداث ایوان جنوبی صحن تخریب (و یا از بازسازی آن صرف نظر می شود).
4-به منظور ایجاد تقارن، محرابی در دل ستون «و» در امتداد محور تقارن صحن به وجود می آید و در دو طرف محراب دو ورودی متقارن، با دستكاری و نماسازی روی جرزهای اصلی، به داخل شبستان زیر گنبد تعبیه می شود.
5-دو پایه «الف» و «ب» و نیم و نیم گنبد فروریخته به طور كلی بازسازی می شود.
6-دو دهانه طرفین محراب جدید كاملاً بسته می شود.
7-بدنه داخلی گنبد شمشه سیم گل و ابزاربندی می شود با حفاریهایی كه در ایوان جنوبی مسجد صورت گرفت وجود اثر دو ستون، تداوم رواق را در ضلع شرقی تایید نمود.
با مشخص شدن ادامه آجر فرش كف رواق در ضلع جنوب شرقی و كشف آثار پاكار لنگه طاقهای ساختمان رواق بر بندنه‌های خارجی ستوهای «ز» و «ط» ادامه ساختمان رواق در این جبهه نیز مسجل گردید.
بررسی های مربوط به تداوم ساختمان رواق در گذر جنوبی گنبد به علل شهری در این سال میسر نگردید.»
سقف این شبستان گنبدی است آجری یك پوشه مدور به محیط 26 متر كه بر ساقه هشت ترك آن كه به ارتفاع دو متر است، استوار گردیده.
ایوان شمالی كه عرض دهنه آن 88/5 متر و بلندی آن از كف حیاط تا لب بام 75/10 متر است در حدود 62 سانتیمتر از ایوان جنوبی عرضی ناشی از اهمیت موقع آنها در طرح بنا می باشد.
در ساخت این ایوان نیز موضوع قرینه سازی رعایت شده است زیرا طرفین آن را در دو دهلیز سرپوشیده در دو طبقه فرا گرفته است. دهلیزهای بالایی كه جلو آنها را نرده های مشبك آجری قرار گرفته به وسیله غلام گردشیهایی به یكدیگر اتصال دارند.
دیوار شمالی ایوان دارای دو طاقنما در دو طبقه با تزئینات مقرنس گچی و دو درگاه كوچك در طرفین آنها می باشد. تمام طاق این ایوان اصلی نیست زیرا در مدت زمانی قبل بخشی از آن فرو می ریزد. سپس قسمت فروریخته را به تقلید از طاق قبلی ساخته ولی تزئینات و نوشته های آن را نتوانسته اند در طاق منعكس نمایند. لذا امروز فقط در طرفین لبه هلالی طاق، بخشی از كتیبه های قدیمی را می توان ملاحظه نمود. این كتیبه كه به خط ثلث سفید بر متن لاجوردی گچ بری شده است شامل قسمت اول آیه 18 سوره توبه تا «والیوم الاخر» سپس به علت ریختگی سقف دنباله كتیبه قطع و در بخش باقی مانده كتیبه در سمت دیگر لبه طاق جملات «مسجد.....الصدر.....الدنیا و الدین علی بن.....النطنزی سنه سبع و سبعمائه» (707) خوانده می شود كه به احتمال زیاد قسمت ریخته شده كتیبه شامل بقیه ایه 18 و حتی ایه 19د سوره توبه بوده است.

فهرست مطالب:
-بررسی كالیدی خانقاه
خانقاه شیخ احمد جام
خانقاه شیخ عبدالصمد اصفهانی
خانقاه چلبی اوغلو
خانقاه تقی داد
خانقاه تاج الدین
خانقاه شاه نعمت ا... ولی
-ویژگی های معماری خانقاه
-خانقاههای خارج شهر
-بخش های خانقاهها
مشخصات ساختمانی زاویه
خانقاههای اولیه
نخستین خانقاه در ناحیه عبادان
روند تحول بنای خانقاه
رباطها و خانقاههای منطقه بغداد
واژه‌ی رباط و كاربرد آن
نخستین رباط
خانقاههای كشور مصر
خانقاههای تركیه
خانقاههای منطقه شام
تصوف در خراسان
خانقاههای منطقه‌ی خراسان
تصوف در فارس
رباطهای شیراز
اردبیل
كانونهای خانقاهی
امور اقتصادی خانقاهها
امور فرهنگی خانقاهها
اعمال خانقاهی
آداب و رسوم خانقاهی
بررسی تفصیلی چند خانقاه
آرامگاه شیخ صفی الدین
مسجد جمعه و خانقاه شیخ عبدالصمد
آرامگاه بایزید بسطامی
خانقاه چلبی اوغلو در سلطانیه
پلانها
نگاره ها

قیمت فایل فقط 18,500 تومان

خرید

برچسب ها : دانلود پروژه مساجد در ایران برای رشته معماری , پایان نامه معماری , مسجد در ایران , مساجد در ایران , مسجد , مساجد , معماری مساجد ایران , خانقاه شیخ احمد جام , خانقاه شیخ عبدالصمد اصفهانی , خانقاه چلبی اوغلو , خانقاه تقی داد , خانقاه تاج الدین , خانقاه شاه نعمت ا , مسجد جمعه و آرامگاه شیخ عبدالصمد , پروژه مساجد در ایران برای رشته معماری , تحقیق , پژوهش , مقاله , پایان نامه , پروژه , دانلود تحقیق , دانلود پژوهش , دان

محمد غفوری تبار بازدید : 102 یکشنبه 18 مهر 1395 نظرات (0)

پاورپوینت فضاهای مسجد

پاورپوینت فضاهای مسجد دسته: معماری
بازدید: 4 بار
فرمت فایل: pptx
حجم فایل: 2112 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 59

پاورپوینت بسیار عالی و کامل از فضاهای مسجد و معماری مسجد در 59 اسلاید قابل ویرایش

قیمت فایل فقط 5,000 تومان

خرید

پاورپوینت فضاهای مسجد

 

پاورپوینت بسیار عالی و کامل از فضاهای مسجد و معماری مسجد در 59 اسلاید قابل ویرایش

ورودی

ورودی یک مسجد مرز عبور مادی و رسیدن به جلوگاه معنوی تسلیم و سجده است .

ورودی مساجد چه ساده و چه پیچیده معمولا از اصول خاصی پیروی می کنند و اغلب دارای فضاها و عناصر : جلوخان ، سر در ، مناره ، در ورودی ، سکو ، هشتی و دالان هستند .

بحث در مورد ورودی مساجد علاوه بر فضاها و عناصر مذکور ، تشخص مسجد ، کیفیات فضایی ، نحوه اتصال درون و بیرون ، چگونگی ایجاد حریم ، محور قبله ، نور ، تزئینات ، موقعیت ورودی به محور ها ، تقارن و غیره را شامل می شود .

 

فهرست:

ورودی

پیش فضای جلوخان

ورودی و سر در

تظاهر قوی در بیرون

عظمت

مسجد سید اصفهان

تقارن

مناره

منار خشتی مسجد جامع فهرج در یزد

مناره مسجد تاریخانه که در سال 420 هجری به مجموعه اضافه شد

مناره ایاز در کنار مقبره ارسلان جاذب 

منارهای مسجد امام خمینی (مسجد شاه اصفهان)

هر گلدسته یا ماذنه شامل قسمتهای زیر است

منار ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند

نقش مناره به علت های زیر دارای اهمیت است

نقش نمادین

بلندی ارتفاع

تاکید

نقش سازه ای

تزئینات

4-هشتی ورودی

5 – دهلیز و دالان

عملکرد های دهلیز و دالان به شرح زیر است

پلان مسجد امام اصفهان

پلان مسجد شیخ لطف الله

عملکرد واسطه ای

تقلیل نور و هدایت

پویایی حرکت

انطباق پلان بر محور قبله

یکمرتبگی

عناصر مشترک در مساجد

حیاط مساجد ( صحن )

صحن مسجد عتیق شیراز

صحن مسجد گوهرشاد

الگوهای اولیه صحن مسجد

سه عامل نفوذ جهان بینی اسلام

نفوذ جهان بینی اسلام

الگوهای مسجد مدینه

سیر تحول در صحن مساجد

صحن مرکزی

صحن مرکزی گسترده

3-تطابق فرم با عملکرد

5-ارتباط صحن با باغ های اسلامی

گنبد

ایوان

شبستان

محراب

کتیبه ها

نورگیرها

ازاره ها

 مقرنس

 

قیمت فایل فقط 5,000 تومان

خرید

برچسب ها : پاورپوینت فضاهای مسجد , پاورپوینت فضاها , پاورپوینت فضاهای مسجد , پاورپوینت مسجد , فضاها , فضاهای مسجد , مسجد , معماری فضاهای مسجد , پاورپوینت معماری فضاهای مسجد , معماری مسجد , پاورپوینت معماری مسجد , مقاله فضاهای مسجد , تحقیق فضاهای مسجد , پروژه فضاهای مسجد , پاورپوینت , دانلود پاورپوینت

محمد غفوری تبار بازدید : 163 چهارشنبه 14 مهر 1395 نظرات (0)

حضور شرع در ظهور بنا

حضور شرع در ظهور بنا دسته: معماری
بازدید: 3 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 9 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 9

در هر قوم و ملیّتی، معمار به عنوان شخصی فرهنگی، اجتماعی و معماری بعنوان نمادی از فرهنگ و مذهب، همیشه مطرح بوده است نقل است از دكتر اكبر زرگر1 كه « معماری تجلی فرهنگ جاری است » معماری گذشته ما نیز كوله بار فرهنگ و آیین گذشتگان ما را در جامعه امروزی بدوش می كشد

قیمت فایل فقط 3,300 تومان

خرید

حضور شرع در ظهور بنا

 

در هر قوم و ملیّتی، معمار به عنوان شخصی فرهنگی، اجتماعی و معماری بعنوان نمادی از فرهنگ و مذهب، همیشه مطرح بوده است. نقل است از دكتر اكبر زرگر1 كه : « معماری تجلی فرهنگ جاری است. » معماری گذشته ما نیز كوله بار فرهنگ و آیین گذشتگان ما را در جامعه امروزی بدوش می كشد.

(مسجد جامع اردستان)

مقدمه :

در هر قوم و ملیّتی، معمار به عنوان شخصی فرهنگی، اجتماعی و معماری بعنوان نمادی از فرهنگ و مذهب، همیشه مطرح بوده است. نقل است از دكتر اكبر زرگر1 كه : « معماری تجلی فرهنگ جاری است. » معماری گذشته ما نیز كوله بار فرهنگ و آیین گذشتگان ما را در جامعه امروزی بدوش می كشد.

معماری و مكان مصنوع آدمی هر لحظه در حال تغییر و تحول است. مكان با گذر زمان تغییر می كند و در هر دوره فرهنگ خاص خود را به وجود می آورد. فرهنگ و مذهب و معماری متعلق به آنها ناخودآگاه ذهن انسان را به سوی فضاهای مذهبی سوق می دهد. فضایی كه اصالت و باورهای اسلام در ذهن مسلمانان جلوه ای از معنویت و خلوص را در آن نمایان ساخته است، فضایی چون مسجد، فضایی كه در شهر كالبد روح اسلام در گسترایی جهان اسلام است.

بی شك جاودانه شدن یك اثر معماری در اثر زمان، متكی بر تعبیر الهی وجود است. شخصیت و بانی كالبدی چون مسجد، شخصی است كه محیط دایره معماری او و مركز دایره، قلب اوست.

یكی از این مساجد، مسجد جامع اردستان است، كه در روح خود مفاهیمی عمیق را جای داده است. شرع در چندین دوره ی ساخت مسجد از آغاز و ظهور بنا در تفكّر و ذهن معمار آن حضور داشته و تبلور آن در جای جای این مكان دیده می شود.

جامع ترین تفكرات:

از شروع تاریخ و پس از آن و پایه گذاری تمدّن،مسجد و فضاهای مقدس و روحانی جزء اولین بناهایی بوده اند كه در خلق آن كوشش شده است.

مسجد مأمنی است مقدس برای اندیشه های مقدس، محلی است برای عبادت، جایی است برای شادی و مصیبت ، مكانی است برای صفوف اتحاد، معماری است آرام در پی آرامش انسان. هویت انسان و زندگی، اسلام و مدنیت، هویت معماری اینگونه بناهاست. فارغ از تفاوت های شاخص ، مساجد جامع خود همچون نگینی بر دست شهر می درخشند، نشانه اند و توجه هر رهگذری را به خود جلب كرده و كالبد خود را فراموش می كنند.

زمان در این مكان بیهوده و گذرا نیست. بانیان این معماری كهن كوچكتری تفكری به خود و احوال دنیا نداشته اند. آنان بیهوده نمی اندیشیده اند و به بیهودگی نمی گرویدند. زیبایی بنا را برای زیبایی عبادت می خواستند، كه اگر چنین نبود، آنان نیز بحال خود واگذاشته می شدند، در قرآن مجید آمده است: « ذَرهُم یَأكلوُا و یَتَمَتَّعوا وَیلهِم الْأمَلُ فَسوْفَ یَعْلَموُنَ » با آنان در باره حق به گفتگو منشین كه جز به دنیا نمی اندیشند ، رهایشان كن تا بخورند و بهره برگیرند و آرزوهایشان آنا را به بیهودگی بكشاند، به زودی خواهند دانست. 

نوع فایل: word

سایز:9.70 KB

تعداد صفحه:9 

قیمت فایل فقط 3,300 تومان

خرید

برچسب ها : حضور شرع در ظهور بنا , حضور شرع در ظهور بنا , شرع در ظهور بنا , ظهور بنا , فرهنگ , مذهب , مسجد جامع اردستان , قوم و ملیّت , مكان مصنوع , مسجد , جامع ترین تفكرات , هویت معماری , تحقیق , جزوه , مقاله , پایان نامه , پروژه , دانلود تحقیق , دانلود جزوه , دانلود مقاله , دانلود پایان نامه , دانلود پروژه

محمد غفوری تبار بازدید : 124 دوشنبه 12 مهر 1395 نظرات (0)

 

پاورپوینت مسجد

 

پاورپوینت مسجد دسته: معماری
بازدید: 3 بار
فرمت فایل: ppt
حجم فایل: 6535 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 37

مسجد نیایشگاه و محل گردهمایی مسلمانان است کعبه طبق آیه قرآن اولین مسجد روی زمین است مسجد النبی با ورود محمد، پیامبر اسلام به مدینه در عربستان سعودی پایه‌گذاری شد

قیمت فایل فقط 6,900 تومان

خرید

پاورپوینت مسجد


مسجد نیایشگاه و محل گردهمایی مسلمانان است. کعبه طبق آیه قرآن اولین مسجد روی زمین است. مسجد النبی با ورود محمد، پیامبر اسلام به مدینه در عربستان سعودی پایه‌گذاری شد.
پذیرش این مسئله که وجود مساجد گنبدها مناره‌ها در بافت یک شهر نمی‌تواند به معنای اسلامی بودن آن شهر باشد این امر را بدیهی می‌سازد که باید در عناصر و مولفه‌های دیگری که نه تنها کالبد بلکه روح و هویت شهرها را می‌سازند به دنبال نشانه‌هایی از زیست مسلمانان و الگوهای یک شهر اسلامی بود.

فهرست:
۱ نام
۲ مسجد در قرآن
۳ مسجد تداعی کننده گنبد و مناره
۴ مسجد جامع
۵ مساجد شبستانی
۶ هنر تزیینی
۷ معماری مسجد
۷.۱ نورگیر مسجد
۷.۲ سیالیت
۸ مسجد در معماری ایران
۸.۱ تاریخچه مسجد در ایران
۸.۲ ساختار مسجد در معماری ایران
۸.۳ هنر و معماری مساجد ایران
۹ کارکردهای مسجد
۱۰ محدودیت‌ها
۱۱ نگارخانه
۱۲ جستارهای وابسته
۱۳ منابع
۱۴ پیوند به بیرون

قیمت فایل فقط 6,900 تومان

خرید

برچسب ها : پاورپوینت مسجد , پاورپوینت مسجد , مسجد , دانلود پاورپوینت مسجد , دانلود پاورپوینت , دانلود , پاورپوینت , مسجد در قرآن , مسجد تداعی کننده گنبد و مناره , مسجد جامع , مساجد شبستانی , هنر تزیینی مسجد , معماری مسجد , نورگیر مسجد , مسجد در معماری ایران , تاریخچه مسجد در ایران , ساختار مسجد در معماری ایران , هنر و معماری مساجد ایران , کارکردهای مسجد

اطلاعات کاربری
  • فراموشی رمز عبور؟
  • آمار سایت
  • کل مطالب : 4728
  • کل نظرات : 22
  • افراد آنلاین : 92
  • تعداد اعضا : 13
  • آی پی امروز : 349
  • آی پی دیروز : 133
  • بازدید امروز : 752
  • باردید دیروز : 242
  • گوگل امروز : 0
  • گوگل دیروز : 5
  • بازدید هفته : 9,038
  • بازدید ماه : 9,038
  • بازدید سال : 110,521
  • بازدید کلی : 1,412,246